Artists usually don’t bother about musical categories. Creativity doesn’t fit in a box. Genres are an invention of reviewers. They are mere intellectual constructions and the boundaries between them are blurred. Bands can, and do, switch between subgenres, sometimes even within one album.
Although hardly ideal, labelling music helps to give readers an idea about the reviewed music. Apart from references to other comparable bands that the reader already knows, it’s one of the best ways to put to words what the listener is about to expect. Therefore pop journalists can hardly do without some form of genre labelling if they want to inform their readers whether an album deserves their attention or not.
American Symphonic Rock from the late 1970s, with lots of keyboard and guitar interplay. In the early 1980s it would gradually evolve from Album Oriented Rock to Adult Oriented Rock (AOR). More about this sub genre is found here.
A genre that has been discribed to be characterized by a rich, layered sound, slick production and a heavy reliance on pop/rock hooks. A brief genre overview is found here.
Pioniers/Seventies Rock
Enigzins psychedelische rockmuziek met veel gitaarwerk en doorgaans wat richtingloze composities. Typische, meest succesvolle periode: begin jaren zeventig. Voorbeelden: Vanilla Fudge, Mountain en Led Zeppelin.
Hard Rock
Overkoepelende term voor rock op hoog volume, doorgaans met veel nadruk op attitude (namelijk: stoer) en gitaarwerk. Vooral een term voor muziek uit de jaren zeventig en tachtig. Na de NWOBHM (zie hieronder) raakt de term heavy metal ingeburgerd voor de stevigste vormen, zeker na het aantreden van Metallica in het midden van de jaren tachtig. Vanaf de jaren negentig wordt heavy metal doorgaans kortweg aangeduid als metal.
NWOBHM
De zogeheten New Wave Of British Heavy Metal brengt een nieuwe golf populaire bands die een steviger pad bewandelen dan voorheen in de hardrock gebruikelijk was. Voorbeelden zijn Saxon, Iron Maiden, Judas Priest en Tygers Of Pan Tang. Het genre is vrijwel uitputtend gedocumenteerd in The N.W.O.B.H.M. Encyclopedia (2001) van Malc Macmillan. De teksten zijn vaak wat somber en agressief. De typische, meest succesvolle periode is 1978-1984. Power Metal kan worden beschouwd als een hedendaagse variant op deze Old School Metal.
AOR
Album of Adult Oriented Rock: een relatief net subgenre, ergens tussen pop en hardrock in, met bovengemiddeld veel aandacht voor melodie, zang (ook achtergrondzang) en keyboards. Doorgaans met positieve teksten, veelal over liefdesperikelen. Typische periode: begin jaren tachtig. Bekende vertegenwoordigers: Journey, Toto, Foreigner en Survivor.
Gitaaralbums
Albums zonder zang, van gitaristen die hun instrument tot in de details beheersen. Typische periode: tweede helft van de jaren tachtig en eerste helft van de jaren negentig. Voorbeelden: Joe Satriani, Steve Vai, Vinnie Moore en Tony MacAlpine.
Binnen dit subgenre vormen de klassieke gitaarinterpretaties, waarbij klassieke (piano)werken worden geïnterpreteerd, nog weer een eigen categorie. Voorbeeld zijn de drie albums van Alex Masi waarop telkens één van drie componisten Bach, Beethoven of Mozart centraal staat en Uli Jon Roth’s interpretatie van de Vivaldi’s Vier Seizoenen op Metamorphosis.
Een wat grotere eigen categorie binnen de gitaaralbums wordt gevormd door de neo-klassieke gitaaralbums. Hierbij worden klassieke thema’s niet letterlijk nagespeeld, maar slechts gebruikt als inspiratie. Als grondleggers gelden Yngwie Malmsteen en vooral (oorspronkelijke) Deep Purple-gitarist Ritchie Blackmore. Doorgaans technisch geavanceerd. Na de beginfase wordt snel spel in deze categorie steeds belangrijker en bekommert men zich minder om de melodie dan om de hoeveelheid gespeelde noten.
Arenarock
Zeer veel verkopende Hard Rock waar de scherpe kantjes wat vanaf zijn en die zich goed leent om in enorme stadions ten gehore te worden gebracht en luidkeels mee te zingen. Voorbeelden zijn Def Leppard, Whitesnake, Europe en Bon Jovi. Weinig maatschappijkritische teksten. Vooral via de ballads bereikt men een massapubliek. Typische periode: tweede helft van de jaren tachtig.
Classic Rock
Veel gebruikte, maar vage term, die lijkt te duiden op alle muziek die in de jaren zeventig en tachtig in het centrum van de belangstelling stond en een miljoenenpubliek bereikte, inclusief bands die tot dusverre tot de popmuziek sec werden gerekend. Zo wordt op de omslag van All Music Guide Required Listening Classic Rock (Backbeat Books, 2007) als aanduiding van dit subgenre genoemd: “From Bob Dylan, Joni Mitchell, and Bruce Springsteen to the Beatles, the Who, and the Rolling Stones”. De populariteit van de aanduiding wordt bevorderd door het Engelse tijdschrift met dezelfde naam, met Mick Wall als hoofdredacteur – de man die in de jaren tachtig als presentator van de tv-show Headbangers Ball vele bands aan de man bracht. Vanwege de onduidelijke inhoud van de term zijn typerende bands eigenlijk niet aan te geven.
Glamrock
Hard Rockvariant met plateauzolen en grote kapsels. Typische periode: jaren zeventig. Vertegenwoordigers: The Sweet, The New York Dolls, Gary Glitter en de Osmond Brothers.
Sleaze Rock
Het wat minder nette vervolg op de glamrock. Gebleven zijn de grote kapsels, maar nu wordt ook nog wat nadrukkelijker een ‘sleazy lifestyle’ gepromoot, die vooral gepaard gaat met seks en drugs. Vertegenwoordigers: Guns ‘n Roses, Mötley Crüe en Love/Hate. Typische periode: tweede helft jaren tachtig.
Funk Rock
Mix van Hard Rock en Funk. De eerste fundamenten worden gelegd door Mother’s Finest en one-hit-wonders als Wild Cherry en Stretch. Vooral populair rond 1990 met bands als Living Colour, maar ook Red Hot Chilli Peppers en Prince. Andere vertegenwoordigers: Stevie Salas, Bang Tango (een kruising met de Sleaze Rock), Electric Boys en Dan Reed Network.
Symfonische Rock
Muziek met een enigszins episch, gedragen en vaak wat pretentieus karakter. Doorgaans nogal uitgesponnen composities met klassieke invloeden (Yes, Kansas, Magnum). Tekstueel vaak beschouwend en filosofisch ingesteld. Vooral populair in de tweede helft van de jaren zeventig, met een uitloper naar het begin van de jaren tachtig.
Een afzonderlijke categorie binnen de symfonische rock vormen de zogeheten conceptalbums. Daarop staat een thema of verhaal centraal. Voorbeelden zijn: 2112 van Rush, Tommy van The Who, The Wall van Pink Floyd, Operation: Mindcrime van Queensryche en Eppur Si Muove van Haggard.
Progrock
De moderne variant op symfonische rock, maar met meer nadruk op de technische beheersing van de instrumenten (Dream Theater). Niet altijd even gemakkelijk te beluisteren vanwege het grote aantal breaks.
Rockopera’s
Een subvariant binnen de progrock, vooral gepopulariseerd door de Nederlander Arjen Lucassen. Min of meer een vervolg op de vooral in de symfonische rock populaire conceptalbums.
Gothic rock
Een aan het eind van de jaren negentig opkomende variant op de symfonische rock. Commercieel zeer succesvol. Nederlandse band staan aan de basis van het succes en zijn ook zelf wereldwijd zeer succesvol (Within Temptation, The Gathering- beginperiode).
Grunge
Stevige rock-variant die begin jaren negentig de meer melodieuze bands het brood uit de mond stoot. Typische bands: Nirvana, Pearl Jam, Alice In Chains en Soungarden. Tekstueel nogal somber en negatief.
Nu Metal
Vrij agressieve mix van metal en rap, doorgaans met sterke teksten die wat verder gaan dan ‘I love you‘. Typische periode: 2005-2010. Linkin Park is een bekende vertegenwoordiger, Skintrade en Hoobastank zijn artistiek zo mogelijk nog interessanter. De Beasty Boys kunnen als een vroege variant worden beschouwd.
Death Metal, Speed Metal, Doom Metal
Extreme uitlopers van heavy metal, die op deze website buiten beschouwing blijven.
Stoner Rock
Doorgaans op laag tempo gespeelde, indringende hardrock met sterke psychedelisch invloeden en uitgesponnen composities. Voorloper is wellicht The Grateful Dead. Belangrijkste grondleggers zijn Kyuss (met afsplitsing Queens of the Stone Age) en Masters Of Reality. Een ander voorbeeld is The Quill.
CCM (Christian Contemporairy Music)
Een (doorgaans nog wat lichtere) variant op AOR met expliciet Christelijke teksten. Kwalitatief vaak wat minder sterk, niet in de laatste plaats door de nadruk op de teksten. Grootmachten zijn Whiteheart en Petra. Artistiek vallen vooral bands rond de gebroeders Elefante op, waaronder met name Halo en Mastedon. Typische periode waarschijnlijk vooral de tweede helft van de jaren tachtig.
Blues Rock
Een omvangrijk genre waarin hardrock en blues, dat ook zelf het fundament van de hardrock vormt, worden gemengd. Typische exponenten: Jimi Hendrix, Jeff Beck en Eric Clapton in de jaren zestig en vanaf de jaren tachtig onder meer Stevie Ray Vaughan, Buddy Guy, Walter Trout en Robben Ford (die de blues, vreemd genoeg, weet te combineren met jazz) en nu vooral ook Joe Bonamassa. Blues is een constante invloed in de hardrock (geweest). In de tweede helft van de jaren negentig krijgt de bluesrock een sterke impuls door de bemoeienis van platenbaas Mike Varney, die vele ervaren en inmiddels al wat oudere hardrockmuzikanten (onder meer Pat Travers, Rick Derringer en Les Dudek) verleidt tot het maken van bluesrockalbums.
Jazz Rock/Fusion
Mix van hardrock en jazz. De laatste tijd in opkomst. Veel supergroepen (zoals Ohm, Niacin, Alex Skolnick Trio, Cosmosquad, Liquid Tension Experiment en GTR OBLQ) die over het algemeen technisch zeer degelijk werk uitbrengen, doorgaans geheel instrumentaal. Jeff Beck legt (in zijn samenwerking met Jan Hammer) het fundament in het midden van de jaren zeventig met Blow By Blow en Wired. In 1996 helpt Shaun Baxter het subgenre op indrukwekkende wijze verder op weg met Jazz Metal. Een topper is CAB. Bij een aantal recente supergroepen gaat de fenomenale instrumentbeheersing helaas met de muzikanten op de loop, waardoor het eindresultaat eigenlijk alleen nog enigszins voor andere muzikanten te pruimen is.
Pop Rock
Een variant die zich hooguit nog laat onderscheiden van mainstream pop door enkele pittige gitaarsolo’s. Vaak gaat het om singer/songwriters (tevens zanger/gitarist), zoals Bryan Adams (vroege periode), John Parr en vele anderen. De muziek ligt lekker in het gehoor en is daarmee radiovriendelijk.
Latin Rock
Een uiterst smalle stroming, die hoofdzakelijk wordt gevormd door Santana en (aanzienlijk minder succesvolle) spin offs daarvan, zoals Abraxis Pool en Gregg Rolie (ooit begonnen als toetsenist bij Santana, nu toetsenist van Journey). Tribe Of Gypsies kan ook als vertegenwoordiger van deze hardrockvariant worden gezien.
De tentakels van de AOR in de popmuziek. Een relaxte vorm van AOR, doorgaans gemaakt aan de westkust van de VS die enkele typerende kenmerken van AOR verder uitvergroot: tamelijk gezapige, relaxte composities met jazz elementen, teksten die vrijwel uitsluitend over liefde gaan en doorgaans opgeluisterd met blazers. Een soort AOR met uitsluitend ballads. Door de hitpotentie zijn er (ook) in dit subgenre de nodige grote namen, zoals The Eagles; zie ook de door Leo Blokhuis samengestelde overzichtbox. Uitvoerige (feitelijke) informatie over dit subgenre is te vinden in de Encyclopedia of West Coast (2007). Als typische periode geldt vooral de tweede helft van de jaren zeventig.
Ambient Rock
“Ambient is muziek die bedoeld is om een bepaalde rustige, bewustzijnsverruimende sfeer op te roepen. De muziek is vaak instrumentaal en elektronisch, bijvoorbeeld met synthesizers, en herhalend van aard, waarbij ritme en beat van ondergeschikt belang zijn.” Aldus Woordpost, een initiatief van het blad Onze Taal. Bij Ambient Rock wordt dit alles gemengd met Rock. Typische periode: vanaf 2000. Voorbeelden: Blackfield en het Nederlandse Ambeon.
Female fronted
Een subgenre, zoals christelijke rock dat ook is: met één typerend kenmerk, maar in muzikaal opzicht een veelvormig monster, uiteenlopend van Metal (Phantom Blue) via ruige Rock (Runaways) en Melodieuze Hard Rock (Lee Aaron, 1994, Saraya, Private Life) tot AOR (Heart) en verder (Luba).
Black
Een onderbedeeld subgenre in de hardrockwereld. Na Jimi Hendrix is het lang stil. Uitzonderingen: Ozz, M-80 en Living Colour (tevens actief met de Black Rock Coalition) en, met enige fantasie: Jean Beauvoir, Dan Reed Network, Jon Butcher.
Supergroep
Niet echt een genre, maar een soort groep, te weten één die is samengesteld uit muzikanten die hun sporen elders al ruimschoots verdiend hebben. Het resultaat is overigens niet altijd meer dan de som der delen. Maar als de botsing der ego’s in de hand kan worden gehouden, komen soms ook verrassend goede eindproducten tot stand. Geen typerende periode, want van alle tijden. Voorbeelden: Powerstation, Checkered Past, Badlands, Bad English, Damn Yankees, Chickenfoot, Mr. Big, en Beck, Bogart & Appice.